Co ustawa śmieciowa przynosi gminie Oborniki?
1 stycznia 2013 roku weszła w życie ustawa o utrzymaniu czystości. Nowe zapisy wzorowane są na rozwiązaniach stosowanych w innych krajach Unii Europejskiej, dotyczących systemu gospodarowania odpadami. Temat ten w niemal każdej części naszego kraju budzi wiele kontrowersji, stawia liczne pytania i problemy. Co oznacza dla naszej gminy?
Oborniki wraz z 9 innymi gminami tworzą Związek Międzygminny. Zgodnie z prawem wstąpienie do Związku oznacza przekazanie Związkowi zadań Gminy, w tym zakresie, który jest wskazany w statucie Związku. W tym przypadku chodzi o gospodarkę odpadami. Podział głosów w Związku jest następujący: 50% głosów ma Poznań i 50% gminy, czyli obecnie Poznań 9 głosów i pozostałych 9 gmin po 1 głosie.
Samodzielne funkcjonowanie gminy nie jest możliwe ze względu na brak takich możliwości prawnych. Każda gmina jest przypisana w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami do określonego zakładu zagospodarowania odpadów. W naszym przypadku do Poznania. Takie stanowisko Gmina zadeklarowała w grudniu 2008 roku.
Samodzielne funkcjonowanie nie jest także możliwe ponieważ nie posiadamy instalacji umożliwiających uzyskiwanie poziomów odzysku, tj. sortownie, kompostownie, a docelowo spalarnia. Te instalacje gwarantuje przynależność do Związku odpadowego w Poznaniu. Szczególnie ważna jest spalarnia. Zagospodarowanie odpadów w instalacji termicznego przetwarzania jest wskazane w polityce państwa jako najlepsze i gwarantuje, że w przyszłości nie będziemy musieli płacić kar z tytułu nie spełnienia poziomów odzysku.
Opłaty od mieszkańców będą wpływać bezpośrednio do Związku, nie będą więc w żaden sposób zasilać budżetów gmin. Uchwały o wysokości stawki za gospodarowanie odpadami muszą być podjęte przed przetargiem, gdyż muszą zostać zapisane w budżecie Związku. Umożliwi to przeprowadzenie przetargów na odbiór odpadów. Zagospodarowanie odpadów zostanie przez Związek przekazane miastu Poznań.
Do końca czerwca system wywozu i stawki za wywóz określa Spółdzielnia, właściciele budynków. Potem obowiązek ten przejmie Związek, łącznie z organizacją przetargów i uwzględnieniem w specyfikacjach istotnych warunków zamówienia istniejących rozwiązań, np. kontenerów podziemnych. Przypadki podrzucania śmieci do pojemników pokazują, że nie każdy dzisiaj płaci za swoje śmieci. Jest to oczywiście łamanie prawa, które należy zgłaszać do straży miejskiej.
Osoby segregujące odpady zapłacą mniej – takie stanowisko reprezentujemy. Założeniem systemu w budownictwie jednorodzinnym, w tym na wsi jest segregacja „u źródła”, np. poprzez system workowy, a w budownictwie wielorodzinnym segregacja poprzez zbiorcze pojemniki do segregacji, np. takie jakie dzisiaj funkcjonują na terenie spółdzielni.
Związek zakłada objęcie zbiórką odpadów komunalnych również nieruchomości niezamieszkałych, tj. firm, działek rekreacyjnych, instytucji. Ma to spowodować uszczelnienie systemu poprzez przejęcie przez Związek całego strumienia odpadów komunalnych.
Najważniejszym organem związku jest Zgromadzenie, które podejmuje decyzje m.in. o metodzie i stawce oraz podziale obszaru związku na sektory. Nasze racje przedstawiamy na Zgromadzeniu i jest to najważniejsze miejsce dyskusji. Niektóre Rady Miejskie wydały stosowne oświadczenia, dot. obowiązujących przepisów, czy wysokości opłat, jednak ze względów prawnych nie mają one charakteru wiążącego dla władz Związku. Prezentowane przez przedstawicieli Gmin w Zgromadzeniu stanowiska są często różne od stanowisk Rad.
Stanowisko Gminy Oborniki jest następujące i wyrażane z innymi członkami podczas obrad Zgromadzenia:
a) proponowana przez Zarząd Związku stawka (obecna propozycja to 14,75 zł/os/m-c od posegregowanych odpadów i 19,50 od nieposegregowanych ) JEST ZA WYSOKA! Przy zaproponowanej metodzie naliczania (na mieszkańca) stawka od posegregowanych powinna być na poziomie 10 – 11 zł.
b) właściwszą metodą byłaby metoda ryczałtowa na gospodarstwo domowe, w wysokości 35 – 40 zł/m-c. Metoda taka została np. przyjęta w Gdańsku (38 zł na gospodarstwo domowe miesięcznie). W dzisiejszej sytuacji, gdy zaobserwować można liczne migracje mieszkańców związane z pracą czy wynajem mieszkań np. studentom, jest ona bardziej stabilna i łatwiejsza do kontrolowania. Jest także łagodniejsza dla rodzin wielodzietnych. Osoby starsze, gorzej sytuowane, prowadzące gospodarstwa jedno czy dwuosobowe, mogłyby liczyć na wsparcie z gmin, czy utworzonego w Związku funduszu,
c) po nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i wprowadzenia zapisów dopuszczających możliwość różnicowania stawki ze względu na liczbę osób zamieszkujących należy wprowadzić rozwiązania, które złagodzą skutki opłat p.w. w rodzinach wielodzietnych,
d) nie do przyjęcia są zaproponowane przez Zarząd sektory. Według propozycji Murowana Goślina ma tworzyć sektor z Bukiem, Czerwonakiem, Obornikami i Suchym Lasem. Od początku wnosimy oto żeby poszczególne gminy tworzyły samodzielne sektory.
e) W ramach sektorów mają być przeprowadzane przetargi i w związku z tym, aby uniknąć zmonopolizowania rynku przez gigantów odpadowych konieczne jest maksymalne jego rozdrobnienie, co da szansę mniejszym firmom, w tym spółkom komunalnym,
f) zatrudnienie w Biurze Związku powinno być szczególnie nadzorowane i mieć racjonalne przesłanki,
g) stworzony system powinien wykorzystać również nie tylko instalacje miasta Poznania, ale także funkcjonujące zgodnie z prawem instalacje gminne, np. składowisko w Białęgach.
Stanowisko GMINY OBORNIKI jest w pełni zgodne ze stanowiskiem Murowanej Gośliny i Kostrzyna, przedstawiane było i jest na forum Zgromadzenia.
Przed ostatnim Zgromadzeniem odbyło się spotkanie przedstawicieli gmin (poza Poznaniem), na którym omawialiśmy powyższe sprawy. Na dzisiaj większość gmin popiera tworzenie samodzielnych sektorów gminnych. Co do metody-preferowana jest raczej metoda od mieszkańca, przy czym po nowelizacji ustawy część gmin na pewno poprze jej różnicowanie ze względu na liczbę osób w rodzinie. Zasadnicza sprawa, co do wysokości jest nadal otwarta: oprócz nas kilka innych gmin jasno protestuje przeciwko zaproponowanej przez Zarząd stawce.