73 lata temu…

O świcie, 1 września 1939 r. bez wypowiadania wojny wojska hitlerowskiej III Rzeszy na całej długości granicy zachodniej zaatakowały Polskę. Około godzin południowych syreny zawyły także w Obornikach, obwieszczając alarm lotniczy. Pierwsze bomby w naszym mieście spadły w okolicach dworca kolejowego, na szczęście ofiar nie było. Miasto kolejno opuszczały kompanie Obrony Narodowej, które włączone zostały do Armii Poznań. Oborniki opuściły także władze gminne oraz powiatowe. W tej sytuacji coraz bardziej aktywni robili się miejscowi Niemcy, którzy już przed wojną przygotowywali się na przyjęcie wojsk Wehrmachtu.

W pierwszych dniach września 1939 r. na terenie Wielkopolski nie toczono poważniejszych walk. Nie wiadomo także dokładnie kiedy wojska Wehrmachtu zajęły całkowicie nasze miasto. Oddziały Niemieckie już od 6 września zajmowały miasta w Wielkopolsce, w Obornikach pierwszy patrol pojawił się 7 września 1939 r. Po rozpoznaniu terenu i stwierdzeniu, że w mieście nie ma oddziałów Polskich do miasta zaczęły nadciągać większe oddziały okupanta.

Jak można zobaczyć na zdjęciach pastora Wilhelma Brauera, oddziały niemieckie wkraczały do miasta pieszo lub na rowerach, a przyczyną takiego stanu rzeczy, były ostatnie działania wojsk polskich, które wysadziły mosty  na rzece Warcie. Żołnierze Wehrmachtu dotarli do brzegów Warty koleją, a następnie przeprawili się na jej drugi brzeg promem.

Z chwilą wkroczenia do Obornik niemieckich sił zbrojnych rozpoczął się pierwszy okres okupacji tzw. zarządu wojskowego, który trwał do 25 października 1939 r.

W pierwszych dniach po okupowaniu miasta, dowódca wojskowy na powiat Egon Rau, zarządził oddanie przez ludność polską wszelkiej posiadanej broni, a właścicieli  nieruchomości zmusił do usunięcia wszelkich plakatów i napisów w języku polskim. W następnych dniach władze niemieckie nałożyły na wszystkich polskich mężczyzn w wieku po wyżej 16 lat obowiązek zameldowania się na posterunku policji w terminie 24 godzin. Dodatkowo wprowadzono także godzinę policyjną, a za nieprzestrzeganie wprowadzonych przepisów groziły mieszkańcom Obornik surowe sankcje karne. Okupacja niemiecka w Obornikach trwała do stycznia 1945 roku, kiedy to w nocy z 24 na 25 miasto zostało wyzwolone przez I korpus gwardii wchodzący w skład II armii pancernej generała Siemiona Kriwoszeina, oraz 44 brygadę pancerną dowodzoną przez pułkownika Józefa Gusakowskiego.

Krzysztof Nowacki

Opracowano na podstawie: Dzieje Obornik pod redakcją Cz. Łuczaka